موتور خودرو هنگام کارکرد معمولاً صدایی یکنواخت دارد. هر تغییری در این ریتم طبیعی نشان می‌دهد بخشی از موتور یا قطعات پیرامونی دچار مشکل شده است. شناخت نوع صدا و منبع آن کمک می‌کند قبل از گسترش آسیب، مشکل را تشخیص دهیم. در این مقاله انواع صداهای غیرعادی موتور، علت‌های رایج و مناسب‌ترین راه‌حل‌ها را بررسی می‌کنیم.
صدای تق‌تق موتور
احتراق نامنظم یا ناک موتور
ناک زمانی اتفاق می‌افتد که سوخت داخل سیلندر زودتر یا دیرتر از زمان صحیح منفجر شود. این احتراق ناهماهنگ باعث تولید صدای تق‌تق و لرزش می‌شود. معمولاً کیفیت پایین بنزین، شمع‌های فرسوده، تنظیم نبودن زمان جرقه یا خرابی سنسور ناک از دلایل اصلی این مشکل هستند. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، فشار غیرطبیعی روی پیستون و سوپاپ‌ها وارد می‌شود و خرابی جدی ایجاد می‌کند.
لقی یاتاقان یا پیستون
زمانی که روغن موتور دیر تعویض شود یا سطح روغن پایین بیاید، یاتاقان‌ها به‌درستی روانکاری نمی‌شوند و دچار لقی می‌گردند. در این حالت هنگام گاز دادن یا حتی در دور آرام، صدایی شبیه ضربه شنیده می‌شود. اگر این مشکل نادیده گرفته شود، می‌تواند منجر به آسیب میل‌لنگ، شکستگی یاتاقان و حتی گریپاژ موتور شود.
صدای سوت یا ویز
فرسودگی یا شل شدن تسمه‌ها
تسمه دینام، تسمه هیدرولیک و تسمه کولر جزو قطعاتی هستند که در اثر کارکرد زیاد خشک یا ترک‌خورده می‌شوند. وقتی تسمه روی پولی سُر بخورد یا کشش کافی نداشته باشد، صدایی شبیه سوت نازک ایجاد می‌شود. این صدا معمولاً هنگام روشن کردن خودرو یا زمانی که کولر یا فرمان هیدرولیک تحت فشار قرار می‌گیرد، بیشتر شنیده می‌شود.
نشتی هوا در منیفولد یا شلنگ‌ها
اگر شلنگ‌های ورودی ترک‌دار شوند یا واشر منیفولد آسیب ببیند، هوا از نقاط غیرمجاز به داخل موتور مکیده می‌شود. این ورود کنترل‌نشدهٔ هوا علاوه بر ایجاد صدای سوت، باعث به‌هم‌ریختن نسبت هوا به سوخت می‌شود که نتیجه‌اش افزایش مصرف و بد کار کردن موتور است. این نشتی گاهی آن‌قدر کوچک است که فقط در دور آرام قابل تشخیص است.
صدای تیک‌تیک یا تق‌تق ریز
خشک بودن تایپت هیدرولیکی
تایپت‌ها وظیفه تنظیم فشار روی سوپاپ‌ها را دارند. اگر روغن تمیز و کافی نباشد، تایپت در لحظه شروع کار خشک می‌ماند و صدایی شبیه تیک‌تیک تولید می‌کند. این صدا بیشتر هنگام استارت صبحگاهی شنیده می‌شود و معمولاً با تعویض روغن مناسب یا شست‌وشوی مسیر روغن‌رسانی برطرف می‌شود.
تنظیم نبودن فیلر سوپاپ
در خودروهای دارای سیستم فیلر دستی، فاصله بین سوپاپ و بادامک باید در زمان مناسب تنظیم شود. اگر این فاصله بیش‌ازحد کم یا زیاد شود، صدایی تکراری و منظم به گوش می‌رسد. این مشکل علاوه بر ایجاد صدا، باعث کاهش توان موتور و افزایش مصرف سوخت می‌شود؛ بنابراین فیلرگیری به موقع اهمیت زیادی دارد.
صدای غرش یا لرزش هنگام گاز دادن
اختلال در سیستم سوخت‌رسانی
وقتی پمپ بنزین نتواند فشار کافی ایجاد کند یا انژکتورها کثیف شوند، موتور در دورهای بالا سوخت کافی دریافت نمی‌کند. این کمبود سوخت باعث غرش، لرزش و حتی کپ کردن می‌شود. گرفتگی سوزن انژکتور یکی از رایج‌ترین دلایل این صداست که با سرویس انژکتور یا تعویض فیلتر بنزین قابل حل است.
گرفتگی اگزوز یا کاتالیست
اگر مسیر خروج دود مسدود شود، موتور برای تخلیه گازها تحت فشار قرار می‌گیرد. این موضوع باعث ایجاد صدای بم و سنگین هنگام گاز دادن می‌شود. آسیب یا گرفتگی کاتالیست یکی از دلایل رایج این مشکل است. همچنین سوراخ شدن اگزوز در قسمت‌های قبل از صداخفه‌کن نیز صدای غرش ایجاد می‌کند و باید سریعاً تعمیر شود.
صدای جیغ یا ناله موتور
خرابی بلبرینگ دینام یا واترپمپ
بلبرینگ‌ها در قطعات چرخان موتور نقش مهمی دارند و در صورت فرسودگی صدایی تیز و کشیده تولید می‌کنند. این صدا معمولاً با افزایش دور موتور بیشتر می‌شود. اگر بلبرینگ دینام قفل کند، تسمه پاره می‌شود و خودرو خاموش می‌شود. همچنین خرابی بلبرینگ واترپمپ می‌تواند باعث نشت آب و داغ کردن موتور شود.
مشکل در پمپ آب یا پولی‌ها
پمپ آب در صورت آسیب‌دیدگی صدایی بسیار نازک و جیغ‌مانند ایجاد می‌کند. این صدا نشانهٔ واضح خرابی پروانه داخلی یا بلبرینگ پمپ است. همچنین تاب‌داشتن پولی یا نصب اشتباه آن می‌تواند صدای مشابهی تولید کند. این وضعیت باید فوراً بررسی شود تا از داغی موتور و آسیب‌های بعدی جلوگیری شود.
صدای کوبش یا ضربه‌های شدید
خرابی دسته‌موتور
دسته‌موتور وظیفه نگه‌داشتن موتور روی شاسی و جذب لرزش‌ها را دارد. در صورت پاره شدن لاستیک دسته‌موتور یا ترک خوردن آن، موتور هنگام شتاب گرفتن یا تعویض دنده تکان شدید می‌خورد و کوبش ایجاد می‌کند. این ضربه‌ها گاهی با صدای برخورد فلز به فلز همراه است.
شل بودن قطعات جانبی موتور
گاهی صدای ضربه ناشی از خرابی موتور نیست، بلکه از اتصال‌های دیگر مانند محافظ زیر موتور، پایه اگزوز یا بست‌های شل‌شده ناشی می‌شود. این صداها در چاله‌ها یا هنگام عبور از دست‌انداز بیشتر احساس می‌شوند و با یک بازدید ساده قابل رفع هستند.
بهترین روش‌های پیشگیری از ایجاد صداهای غیرعادی
سرویس دورهای منظم
تعویض روغن باکیفیت، بازدید شمع‌ها، تمیز کردن انژکتورها و چک کردن سطح آب رادیاتور جزء مهم‌ترین اقداماتی هستند که از مشکلات عمدهٔ موتور جلوگیری می‌کنند. سرویس منظم باعث می‌شود قطعات داخلی موتور همیشه در شرایط استاندارد کار کنند و کمتر دچار فرسودگی شوند.
استفاده از قطعات استاندارد
قطعات تقلبی یا ارزان‌قیمت معمولاً عمر کمتری دارند و باعث ایجاد صداهای ناهنجار می‌شوند. استفاده از تسمه، بلبرینگ، شمع و فیلترهای معتبر ضمن کاهش هزینه‌های تعمیر، عملکرد موتور را پایدار نگه می‌دهد.
جمع‌بندی
صدای غیرعادی موتور همیشه نشانه یک مشکل پنهان است. شناخت نوع صدا و توجه به زمان و شرایطی که ایجاد می‌شود، می‌تواند مسیر تشخیص را ساده کند. با بررسی دورهای، استفاده از قطعات استاندارد و رفع سریع مشکلات کوچک، می‌توان از خرابی‌های سنگین و هزینه‌بر جلوگیری کرد. در نهایت، بی‌توجهی به صداهای غیرعادی ممکن است باعث آسیب جدی موتور و کاهش عمر مفید خودرو شود.
برای بازدید از سایت غربیلک اینجا کلیک کنید.
